Wetenschappers verklaren waarom hardlopers meer geprikt worden dan bankzitters.

Muggen houden heel erg van mensen die regelmatig hardlopen. Je weet het als je met een paar vrienden een middagje naar de zwemvijver gaat. Tegen de tijd dat je naar huis gaat, krab jij je huid kapot terwijl die anderen nergens last van hebben. Wat is er aan de hand?

Het is niet zo dat je je het verbeeldt. Het is echt zo: er is een duidelijke reden waarom hardlopers de muggen meer aantrekken dan anderen. Maar dat is geen aanleiding om er dan er mee te stoppen. Het is gelukkig geen vanzelfsprekendheid dat je elke zomer een huid vol rode jeukende bulten moet verdragen.

Er zijn verschillende dingen die je kunt doen om de hoeveelheid beten die je krijgt te beperken. Ook kun je ervoor zorgen dat je wat minder last hebt van de muggenbeten die je hebt opgelopen. Waarom wordt je eigenlijk zo verdomd veel gebeten – en wat kun je eraan doen?

Waarom jeuken muggenbeten?
De jeuk en zwelling die je teisteren als je geprikt bent, worden veroorzaakt door je immuunsysteem dat reageert op onbekende stoffen in je lichaam.

‘Wanneer een mug steekt, dan produceert het eerst een beetje speeksel. Dit speeksel komt onder de huid en het bevat eiwitten die je immuunsysteem activeren. Dat beschouwt die stofjes als indringers en reageert met een onverbiddelijk: aanvallen die eiwitten!’, zegt Jonathan Day, hoogleraar medische entomologie (en muggenonderzoeker) van de Universiteit van Florida. ‘Bij die reactie is meestal histamine betrokken, waarmee die lichaamsvreemde eiwitten worden bestreden. Deze stof veroorzaakt de zwelling, roodheid en jeuk in dat gebied.’

Deze reactie vindt meestal een minuut of twee na de beet plaats, zegt Day. Na de eerste keer dat je wordt gebeten door een bepaald soort mug is de reactie het hevigst, omdat je lichaam de speekseleiwitten van de mug niet herkent en nog geen geheugencellen heeft gemaakt om deze te bestrijden.

Het goede nieuws is dat de heftigheid van de reactie afneemt naarmate je vaker wordt geprikt door dezelfde soort mug. En het slechte nieuws? Er zijn wereldwijd meer dan 3.000 verschillende soorten muggen. Dus de kans is vrij groot dat je wordt geconfronteerd met een tot dan toe onbekende rotmug die je huid flink doet gloeien en jeuken.

Waarom houden muggen zo van lopers?
De belangrijkste reden dat lopers meer dan gemiddeld worden gebeten, is dat muggen worden aangetrokken door koolstofdioxide. Dat wordt door hardlopers in grotere hoeveelheden geproduceerd dan door minder actieve personen, aldus Day.

‘Als je een hogere stofwisseling hebt, dan geef je meer kooldioxide vrij dan iemand met een lagere stofwisseling,’ zegt Day. ‘Omdat het metabolisme van hardlopers tijdens het hardlopen is verhoogd, produceren ze veel meer kooldioxide dan ze normaal zouden doen tijdens het rusten – waarschijnlijk drie tot vier keer zoveel. Daar komt nog bij dat ze ook nog andere lokstoffen produceren, zoals als melkzuur. De verhoogde lichaamstemperatuur is bovendien aantrekkelijk voor de prikgrage insecten.’

Hoe kun je muggenbeten vermijden?
Het lijkt er dus op dat hardlopers een soort van muggenmagneten zijn. Maar dat wil niet zeggen dat je je bij voorbaat gewonnen moet geven. Er zijn een paar dingen die je kunt doen om de kans te verkleinen dat je geprikt wordt.

Wat wellicht de beste is, adviseert Day, is om je warming-up en cooling down te doen in een ruimte waar de muggen niet in kunnen komen. Binnenshuis dus, vooral als je van plan bent om in de avondschemer of vroeg in de ochtend gaat lopen. Dan zijn de muggen namelijk het meest actief en worden ze aangetrokken door jouw secundaire lokstoffen. Doe je rekoefeningen dus liever binnen als je gevoelig bent voor beten.

Day raadt ook aan om muggenwerende kleding te dragen tijdens het hardlopen (wat betekent dat je een shirt met lange mouwen en een lange broeken moet dragen). Maar die wil je misschien niet dragen in de zomer. Wat weegt het zwaarst… discomfort van de warme kleding, of van de muggenbeten?

Misschien is je eerste reactie om naar een spray te grijpen waarmee je de muggen van het lijf houdt. Day daarover: ‘dat is niet erg effectief, want een klein beetje zweet kan het afstotende middel al zodanig verdunnen dat het niet meer effectief is.’

Als je uiteindelijk een keer (of twee of drie keer) geprikt wordt, dan raadt Day alcoholdoekjes aan om de jeuk te verlichten. Er zijn ook zalfjes beschikbaar die de aangedane plek kalmeren. Krabben, merkt hij op, maakt het alleen maar erger – en kan zelfs een infectie veroorzaken.