Dit is de invloed van slaaptekort op je gewicht
Er lijkt een verband te zijn tussen slaaptekort en gewichtstoename.
Het effect van chronisch slaapgebrek op de stofwisseling is onderwerp van talloze onderzoeken. Dan kan het gaan om te weinig uren slaap, maar ook om vaak wakker worden, het missen van de diepe slaap of moeite met inslapen. Daarbij kijkt men vooral naar de manier waarop deze slaapstoornissen van invloed zijn op de hormoonspiegels en de spijsvertering.
Nieuw onderzoek, gepubliceerd in het Journal of Lipid Research, voegt daar iets aan toe: het blijkt namelijk dat je al na enkele dagen slaapgebrek, na een maaltijd minder vol kunt voelen. Met als gevolg dat je mogelijk meer tussendoortjes neemt of anderszins meer eet. Bovendien beïnvloedt slaapgebrek de manier waarop je lichaam vet verwerkt, waardoor dit gemakkelijker in je lichaam wordt opgeslagen.
Het onderzoek
Het betreft een klein onderzoek onder 15 gezonde mannen tussen de 20 en 30 jaar. Ze brachten 10 nachten door in een slaaplaboratorium. De eerste vijf nachten werden ze tot diep in de avond wakker gehouden, zodat ze niet meer dan vijf uur in bed lagen. De volgende vijf nachten konden ze normaal slapen.
Na vier nachten slaapbeperking gaven de onderzoekers de mannen een vette, calorierijke maaltijd met onder andere chili, macaroni en kaas. Later in de onderzoekperiode, toen de mannen weer langer mochten slapen, kregen ze eveneens een vetrijke maaltijd voor het slapengaan.
Hoewel beide soorten maaltijden vergelijkbaar waren qua vetgehalte, meldden de mannen dat ze zich minder verzadigd voelden in de nachten dat ze minder sliepen.
Risico op hartaandoeningen
De onderzoekers keken ook naar bloedmonsters die gedurende de onderzoeksperiode werden afgenomen. Ze ontdekten dat het lichaam in de periode van slaaptekort minder snel vet – ook wel lipiden genoemd – uit de bloedbaan verwijderde. Dat is een probleem, omdat overtollige hoeveelheden lipiden ervoor kunnen zorgen dat het vet zich afzet in je vaatwanden, waardoor het risico op hartaandoeningen toeneemt. Ook kan het de opslag van dat vet verhogen en zo gewichtstoename veroorzaken.
Meer eten door verzadiging vermindering
‘Dit laat zien dat slaapgebrek, zelfs in een korte periode van slechts enkele dagen, het gevoel van verzadiging vermindert na het eten van een calorierijke maaltijd’, vertelde onderzoeker Orfeu Buxton aan Runner’s World: ‘Dit kan ertoe leiden dat mensen meer eten dan ze eigenlijk nodig hebben. Beperking van slaap verandert de manier waarop ons lichaam de voedingsstoffen verwerkt zodanig, dat de kans op gewichtstoename en diabetes op de lange termijn toeneemt.’
Beperkingen
Het onderzoek heeft zijn beperkingen. Het betrof een klein aantal proefpersonen, de onderzoeksperiode was kort en de deelnemersgroep kende weinig variatie. Daardoor blijft het onbekend of een soortgelijk effect ook bij vrouwen en/of ouderen zou optreden. De vraag wat er kan gebeuren bij mensen met een stofwisselingsziekte of een hoog cholesterolgehalte blijft eveneens onbeantwoord.
Hoofdonderzoeker Kelly Ness erkent dat de proefsituatie in een laboratoriumsetting geen representatief model is voor de echte wereld. Ze sluit niet uit dat meer hersteltijd – bijvoorbeeld meer dan vijf nachten slaap inhalen na een periode met slaapgebrek – een gunstig effect kan hebben op de impact van de periode met slaaptekort.
Desondanks levert het onderzoek volgens Ness een extra bewijs dat langdurig slaapgebrek het risico op obesitas, diabetes en of andere stofwisselingsziekten kan vergroten.
Dit is de reden dat ze adviseert om de verleiding om vlak voor het slapen gaan een vetrijke maaltijd te nemen te weerstaan als je weet dat je een slaaptekort hebt. Want zo’n maaltijd kan je, zelfs als deze uit chili en macaroni met kaas bestaat, wellicht minder voldoening geven dan je zou denken.
