De oorzaak van buikklachten bij hardlopers
Maagklachten maar ook spieren in de romp kunnen voor ongemak zorgen.
Hardlopers hebben opvallend vaker last van buikklachten dan andere sporters. Pijn in de buikstreek kan behalve door aandoeningen van de inwendige organen ook door blessures van de buikwand worden veroorzaakt. Een verrekking of scheuring van de buikspieren komt met enige regelmaat als blessure voor. Vaak is een plotselinge beweging bij explosieve aanspanningsmomenten van de buikspieren, zoals bij krachttraining van deze spieren, de oorzaak van de klachten. Ook plotselinge draaibewegingen van het lichaam zijn nog wel eens de aanleiding tot langdurige buikpijn. Uitglijden brengt het lichaam uit balans, waardoor de aangespannen buikspieren beschadigd kunnen raken.
Doorbloeding van het lichaam
Als het lichaam goed doorbloed is, merkt men bij een verrekking in eerste instantie meestal weinig van het letsel. En dat mede omdat de buikspieren tijdens het hardlopen op ontspannen wijze niet al te zeer op de proef worden gesteld. De buikspieren bij de meeste mensen vormen slechts een dunne laag met veel pees- en bindweefsel, zodat de doorbloeding beperkt is. Bloeduitstortingen komen dan ook meestal niet voor, tenzij sprake is geweest van een directe tik op de buikwand. ’s Avonds of de volgende dag is het aanspannen dan pijnlijk, zoals bij het opkomen uit ruglig, bij de toiletgang en bij lachen.
Pijnlijke buikspieren
Deze klachten kunnen optreden na het doen van buikspieroefeningen, wanneer men dat niet gewend is. Behalve rust is een aangepast bewegingspatroon, zoals fietsen en in een laag tempo hardlopen, te proberen. De pijnklachten moeten wel binnen de perken blijven. Soms is fysiotherapeutische behandeling noodzakelijk, vooral bij ernstige en langdurige klachten. De klachten moeten echter wel juist gediagnosticeerd worden. De pijn bevindt zich meestal in het gebied rond de navel en wordt vooral veroorzaakt door de rechte buikspieren. Bij beschadiging van de schuine buikspieren is de pijn meer aan de zijkant van de buik gelokaliseerd. De schuine buikspieren hebben een belangrijke functie bij draaibewegingen van het bovenlichaam.
Aanhechtingsblessure van de buikspieren
De aanhechtingspunten van de buikspieren zijn soms de oorzaak van chronische pijnklachten. De rechte buikspieren hechten namelijk vast aan het schaambeen en bij een chronische ontsteking van de peesaanhechting ontstaat er pijn bij het schaambeen, die ook nog wel eens doortrekt naar de lies. De buikspieren aan de bovenzijde van de buik hechten aan de ribbenboog aan, zodat bij dergelijke klachten diep ademhalen pijn doet. Deze aanhechtingsblessures zijn vaak erg hardnekkig.
Buik- en maagklachten bij hardlopers
Uit onderzoek is gebleken dat ruim 30 procent van de lopers ontlastingsaandrang voelt tijdens de wedstrijd. Twintig tot vijfentwintig procent ondervindt buikkrampen of diarree tijdens of na de inspanning. Het aantal klachten van de maag, zoals misselijkheid en overgeven, blijkt kleiner te zijn, hoewel dat sterk afhankelijk is van de omstandigheden waaronder deze inspanningen plaatsvonden. Het vochtverlies door veel zweten, de mate van uitdroging van het lichaam en de vocht- en voedselinname konden de percentages maagbezwaren sterk opschroeven.
‘Twintig tot vijfentwintig procent ondervindt buikkrampen of diarree tijdens of na de inspanning’
Opvallend is dat buikklachten bij de hardlopers vaker optreden dan bij fietsers, schaatsers en zwemmers. De schuddende (loop)beweging van het lichaam in verticale richting stimuleert de passage van de voedselresten door de darm, zodat het ook logisch is dat de stoelgang door regelmatig hardlopen in frequentie toeneemt. Mensen met overgewicht en klachten van obstipatieve aard, zijn dus zeer gebaat bij hardlopen! Darmkrampen, buikpijn en diarree kunnen een negatief effect hebben op het fitheidsgevoel en de prestatie. Door middel van aanpassingen in het voedsel, met een groter vochtvolume bij sporten onder warme weersomstandigheden en/of een vermindering van de intensiteit van de sportbeoefening kan hier iets aan worden gedaan.
Steken in de zij
Bij een fors looptempo of een langdurige intensieve wedstrijd ervaren sommige lopers steken in de zij, die vaak alleen maar verminderd kunnen worden door het tempo te laten zakken of zelfs te gaan wandelen. Bij het opnieuw verhogen van het tempo komen de problemen weer terug. De oorzaak van deze klachten is vaak niet eenduidig. Het lijkt erop dat krampen van de dikke darm ter hoogte van de leverstreek (rechts) of de miltstreek (links) dit ongemak soms veroorzaken. De invloed van spanningen op de krampneiging van de spiertjes die zich rond de darmen bevinden, is in dit kader duidelijk. Dit zou kunnen verklaren waarom wedstrijdspanningen zo’n invloed hebben op het optreden van de steken.
Tussen het middenrif en het maag-darmstelsel bevinden zich banden van bindweefsel, deels om de maag en darmen goed gepositioneerd te houden. Deze banden zouden door de rechtopstaande houding van de mens en door het gewicht van de inhoud van de darmen en de maag gerekt worden, vooral bij het ritmisch bewegen tijdens het hardlopen. Bij een experiment bleek een fors gevuld maag-darmstelsel een groter risico op steken in de zij te veroorzaken dan een relatief lege maag. Ontspanningsoefeningen en eventueel medicijnen kunnen helpen tegen steken in de zij. Ook vooroverbuigen en -hangen is, samen met drukken op de plaats van de steken in de zij en ademen met meer lucht in de longen, behoorlijk effectief gebleken. Tenslotte is ook het lopen over langere afstanden met een lagere intensiteit het proberen waard.
Hardlopen bevordert de darmpassage
Een vertraagde en moeilijke stoelgang, vaak met hardlijvigheid (obstipatie), is een veel voorkomende klacht in onze westerse maatschappij. Het gebruik van laxerende middelen is navenant. Vooral vrouwen hebben hiervan nog wel eens last. Hardlopen is hiervoor een uitstekende remedie, te meer omdat daarmee medicijngebruik voorkomen kan worden. Het geschud van de darminhoud door het hardlopen stimuleert de darmpassage, zodat het indikken van de darminhoud minder mogelijk is. Er zijn gegevens die erop wijzen dat de versnelde passage van de voedselresten de kans op darmkanker ook verkleind!
Goede voeding bevordert de stoelgang
Bewuster en gezonder eten beïnvloedt de darmpassage ook. Vooral veel vezelrijke graanproducten, zoals brood met veel zemelen en producten als muesli, stimuleren de darmen. Bij genoemde klachten moet kritisch worden gekeken naar het voedingspatroon en de samenstelling van de maaltijden en de tussendoortjes, eventueel in overleg met een diëtist. Over het algemeen is een stoelgangfrequentie van één- tot driemaal per dag niet ongebruikelijk voor een intensief trainende loper.
